Şirket Nasıl Satılır?

T

ürkiye’de şirketini satmak, ya da şirketine ortak almak isteyen şirket sahipleri, akıllarında bir çok soru ile başlıyorlar bu sürece. Satmalı mıyım, yoksa ileride satsam daha mı çok eder? Şu anki nakit sıkışıklığını ortak alarak mı çözmeliyim, yoksa kredi alsam da şirket bana mı kalsa? Satayım da nasıl satayım, nereden başlayayım? Şirketim ne kadar eder? Yüzde kaçını satmalıyım, buna nasıl karar vermeliyim? Bu sorular böyle uzar, gider…

Bu kararları verebilmek için şirket ortaklarının cevaplamaları gereken 3 ana soru var. Birincisi, şirketle ilgili hayalim ve niyetim ne? İkincisi, şirketimin mevcut performansı ve finansal yapısı nasıl, mali tablolar bu durumu tam doğru olarak gösteriyor mu? Son olarak, şirketimin, ileriye yönelik planı programı ne, bu planlar gerçekçi mi?

Niyet

Şirket satışı, gerçek bir niyetle başlar, niyetiniz çok da yoksa, belki de bu yorucu süreci hiç başlatmamalısınız. Zira, bu tür durumlarda, genelde, şirket ortaklarının aslında şirketi satmak istemediklerini fark etmesi veya süreç içinde yorgun düşmeleri ile süreç yarıda kesilir ve harcanan onca emek, onca para çöpe atılmış olur. Satış niyetiyle başlayıp, farklı sebeplerle yine vazgeçilebilir ama niyet olmazsa bu ihtimal çok daha yüksek.

Peki şirketi niye satmak isteyesiniz ki? Şirket satışı bir çok sebeple yapılabiliyor. Genelde şirketlerin nakit ihtiyacı içinde olması, şirket satışını tetikleyen ana unsur olarak karşımıza çıkıyor. Bunun yanında, şirketi kurumsallaştırmak için, kurumsal ortak almak isteyenler, start-up olarak başlayıp, şirketi belli bir büyüklüğe gelmiş ve artık bunun primini almak isteyen girişimciler, işi sahiplenen kimse kalmadığı için, ya da artık sıkıldığı için küçülmek isteyen şirket sahipleri de sıklıkla karşılaştığımız durumlar. Bir de aklında hiç satış olmayan, ancak potansiyel alıcıdan gelen teklifle aklı çelinenler var tabi.

Durum tespiti

Bunlar veya benzer nedenlerden biri ile yola çıktıysak, yani niyet tamamsa, ikinci konuya geçebiliriz. Şirketin mali tabloları, durumu net olarak yansıtıyor mu? Daha doğru yansıtması için ve doğru olduğuna potansiyel alıcıları ikna edebilmek için ne yapılmalı? Şirket bağımsız denetimden geçiyorsa, epey yol alınmış demektir; ama geçmiyorsa, o zaman bir denetim şirketinin desteğini almakta fayda var. Potansiyel alıcılar, bağımsız bir göz tarafından doğruluğu teyit edilmiş mali tablolara pek bir itibar ederler.

Planlar, projeksiyonlar

Bir de ne demiştik, şirketin ileriye yönelik planı, programı. Şirketi satmak demek, şirketin sadece masasını sandalyesini ve hatta binasını satmak demek değil. Tabi ki bunlar son derecede önemli ama potansiyel yatırımcı, bu gün verdiği para ile, belli bir vadede kazanacağı parayı karşılaştıracak ve kazanacağı para bu gün vereceği paradan beklediği kadar fazlaysa, satın alma kararı verecektir. Kazanacağı parayı hesaplarken, şirketin ileride ne kadar nakit yaratacağına ve bu nakitlerin bu günkü değerine bakar. Şirketin ileride yaratacağı nakiti öngörebilmek için, ayakları yere basan varsayımlar kullanılarak hazırlanmış bir projeksiyon gerekir.

Toparlayacak olursak, bir sebebe dayalı satma niyetiniz varsa, şirketinizin mevcut durumunu biliyor ve yansıtabiliyorsanız ve şirketin değerini belirleyecek olan doğru bir projeksiyonunuz varsa, satışa epeyce hazırsınız demektir. Yukarıdaki soruların cevaplarının hepsini de projeksiyonda bulacaksınız. Gerisi, dünyadaki, ülkemizdeki ve sektörünüzdeki gelişmelere kalmış.